خیس کردن یا «بازآبرسانی پوست خام» نخستین و یکی از حساس‌ترین مراحل در فرآیند دباغی چرم در ایران به شمار می‌آید. این مرحله با هدف بازگرداندن رطوبت طبیعی به پوست‌های خام و آماده‌سازی آن‌ها برای مراحل بعدی مانند آهک‌دهی، پیکلینگ و دباغی انجام می‌شود. در ایران، به دلیل تنوع اقلیمی و دامپروری گسترده، پوست‌ها معمولاً از نقاط مختلف کشور و با شرایط متفاوت به کارگاه‌های دباغی می‌رسند—برخی تازه و برخی دیگر به‌صورت نمک‌سود یا خشک‌شده برای حفظ کیفیت در حمل‌ونقل و انبارداری.
در این مرحله، پوست‌ها در مخازن یا درام‌های صنعتی بزرگ، حاوی آب تمیز و ترکیبی از مواد خیس‌کننده تخصصی قرار داده می‌شوند. این مواد شامل عوامل ترکننده، سورفکتانت‌ها و شوینده‌های ملایم هستند که وظیفه‌شان جدا کردن آلودگی‌های سطحی و حذف بقایای نمک و مواد آلی بدون آسیب به الیاف پوست است. در کارگاه‌های دباغی ایران، اغلب از ترکیبات سازگار با محیط‌زیست و با فرمولاسیون بومی استفاده می‌شود تا ضمن حفظ کیفیت پوست، آسیب زیست‌محیطی به حداقل برسد.
اهمیت این مرحله در حذف کامل آلودگی‌های فیزیکی مانند خاک، خون، فضولات دامی و به‌ویژه نمک باقی‌مانده از فرآیند curing بسیار بالا است. باقی ماندن این مواد می‌تواند باعث ایجاد لکه، افت یکنواختی در رنگ‌پذیری، یا حتی کاهش استحکام نهایی چرم شود. به همین دلیل، دباغان ایرانی با تجربه، دما، زمان، pH و ترکیب شیمیایی محلول خیس‌کننده را به‌طور دقیق متناسب با نوع پوست—گاو، گوساله، بز یا گوسفند—تنظیم می‌کنند.
پوست‌های گوسفندی و بزی که در مناطق عشایری و روستایی ایران به دست می‌آیند، به دلیل لطافت و بافت ظریف خود نیاز به برخورد ملایم‌تر و زمان خیس کردن کوتاه‌تری دارند. در مقابل، پوست‌های گاوی و بوفالو که از دامداری‌های صنعتی یا نیمه‌صنعتی به دست می‌آیند، به دلیل ضخامت و تراکم بیشتر، معمولاً به مدت زمان بیشتری برای بازآبرسانی کامل نیاز دارند.
این مرحله همچنین فرصتی برای آغاز فرآیند ضدعفونی پوست‌ها است تا از رشد باکتری‌ها و ایجاد بوی نامطبوع جلوگیری شود. استفاده از دمای کنترل‌شده و محلول‌های با pH مناسب، علاوه بر حفاظت از الیاف پوست، موجب ماندگاری بیشتر کیفیت چرم نهایی می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی فرآیند خیس کردن در صنعت چرم ایران:
- بازگرداندن کامل رطوبت به پوست‌های نمک‌سود یا خشک‌شده داخلی
- حذف دقیق آلودگی‌های سطحی، خون، خاک و نمک اضافی
- استفاده از ترکیبات شیمیایی و بومی سازگار با محیط‌زیست
- کنترل کامل دما، pH و مدت زمان خیس کردن بر اساس نوع پوست
- روش‌های اختصاصی برای پوست‌های لطیف عشایری و پوست‌های ضخیم صنعتی
- پیشگیری از رشد باکتری و بوی نامطلوب از طریق ضدعفونی اولیه
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.